Η έννοια του παράνομου στην ΑΚ 914 –

Οι αδικοπραξίες αποτελούν μια εκ των σημαντικότερων πηγών δημιουργίας ενοχών από το νόμο. Βασική διάταξη για την εξωδικαιοπρακτική ευθύνη αποτελεί η ΑΚ 914. Μια εκ των προϋποθέσεων αυτής είναι το παράνομο. Στο παρόν έργο “Η έννοια του παράνομου στην ΑΚ 914” επιχειρείται μια σφαιρική και συνοπτική επισκόπηση της εν λόγω προϋποθέσεως από την επιστήμη σε συνδυασμό με ευρύ φάσμα νομολογιακών παραπομπών, καταγράφοντας συγχρόνως τη θέση και τα πορίσματα της νομολογίας, καθώς και τη νομολογιακή της αντιμετώπιση. Για τον εν λόγω σκοπό συντελείται συγκριτική εξέταση των βασικών συστημάτων νομοθετικής αντιμετωπίσεως της αδικοπραξίας, καθώς και αποτύπωση όλων των αναπτυχθεισών για την έννοια του παρανόμου θεωριών μετά των σημαντικότερων δημιουργηθεισών επ’ αυτών παραλλαγών. Σημαντικό τμήμα του πονήματος αφορά τον τρόπο προσδιορισμού του παρανόμου, δηλαδή διερευνάται αν η έννοια του «παράνομου» στην ΑΚ 914 αναφέρεται στην συμπεριφορά (πράξη ή παράλειψη) ή στο αποτέλεσμα ή εάν δύναται κατά μια διαφορετική προσέγγιση να υποστηριχθεί πως προσδιορίζεται από αμφότερα. Επιπλέον, εξετάζεται το περιεχόμενο και τα στοιχεία που συγκροτούν και περιγράφουν την έννοια του «παρανόμου», δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στα επονομαζόμενα υποκειμενικά στοιχεία του αδίκου και κυρίως στην σημασία της παραβιάσεως του αντικειμενικού καθήκοντος επιμέλειας ή διαφορετικά της εκλαμβανόμενης ως “εξωτερικής αμέλειας”, στο εννοιολογικό οικοδόμημα της “παρανομίας”. Προς υποβοήθηση κυρίως της πρακτικής εφαρμογής παρατίθενται περιπτώσεις παρανόμου και καταβάλλεται προσπάθεια ομαδοποιήσεως και κατατάξεως αυτών σε γενικότερες κατηγορίες, με κύριο γνώμονα τις αναφορές και επισημάνσεις της θεωρίας και της νομολογίας. Εν κατακλείδι, αποτυπώνεται ο διαχωρισμός μεταξύ καταρχήν και τελικά παράνομης πράξης και παρουσιάζονται οι σημαντικότεροι (γενικοί και ειδικοί) λόγοι άρσης του παρανόμου, αναδεικνύοντας και τονίζοντας την σπουδαιότητα των υποκειμενικών στοιχείων της δικαιολόγησης.