Δικαστικά συμβούλια – Η αυτοπρόσωπη εμφάνιση των διαδίκων

Η παρούσα μελέτη έχει ως αντικείμενο την αυτοπρόσωπη εμφάνιση των διαδίκων στα δικαστικά συμβούλια, δικονομικός θεσμός που υπήρξε ανέκαθεν εξαιρετικά αδικημένος. Στην ανάγκη θεωρητικής προσεγγίσεως του θεσμού της αυτοπρόσωπης εμφανίσεως των διαδίκων στα δικαστικά συμβούλια, αλλά και ερμηνευτικής αντιμετώπισης των πολλών πρακτικών προβλημάτων που ανέκυψαν σε πρακτικό επίπεδο, φιλοδοξεί να ανταποκριθεί το έργο αυτό μέσα από μία αναλυτική καταγραφή της ιστορικής διαδρομής των σχετικών διατάξεων.

Για μία ολόκληρη ογδοηκονταετία (1920-2010), η ρητή νομοθετική καθιέρωσή του, άλλοτε με δυνητικό (1920-1950) και άλλοτε με υποχρεωτικό (1951-2010) χαρακτήρα, δεν εμπόδισε καθόλου τη νομολογιακή πρακτική να τον αντιμετωπίσει με χαρακτηριστική αντιπάθεια, εφευρίσκοντας διάφορες δικαιολογίες για την αποφυγή της εφαρμογής του. Αλλά και ο δικονομικός νομοθέτης, κατά την τελευταία διετία, με δύο αλλεπάλληλα νομοθετήματα (Ν 3904/2010 και Ν 4055/2012), αντί να επιχειρήσει να αναδείξει τη σπουδαιότητα του θεσμού στα πλαίσια της πολύπαθους ενδιάμεσης διαδικασίας με τελικό σκοπό την «πραγματική» επιτάχυνση της δίκης και την αποσυμφόρηση της επ’ ακροατηρίου διαδικασίας, μάλλον περιέπλεξε τα πράγματα, καθιερώνοντας αρχικά την υποχρεωτική εμφάνιση των συνηγόρων των διαδίκων στο συμβούλιο και τελικά συρρικνώνοντας σε ανεπίτρεπτα πλαίσια το σχετικό δικαίωμα. Από την άλλη μεριά, παρέμειναν άθικτες αρκετές ειδικές δικονομικές ρυθμίσεις (είτε στον ΚΠΔ, είτε σε ειδικούς νόμους), στις οποίες προβλέπεται δικαίωμα αυτοπρόσωπης εμφανίσεως των διαδίκων στο δικαστικό συμβούλιο προκειμένου να ασκήσουν προφορικά το δικαίωμα ακροάσεώς τους. Αν σ’ όλα αυτά προστεθεί και η διαρκώς εξελισσόμενη νομολογία του ΕΔΔΑ, το οποίο ουκ ολίγες φορές έχει καταδικάσει μέχρι σήμερα τη χώρα μας για παραβίαση της αρχής της ισότητας των όπλων κατά την (μη) ακρόαση του κατηγορουμένου από το συμβούλιο, που αποφασίζει για ζητήματα που άπτονται της προσωρινής κρατήσεώς του, γίνεται αντιληπτό ότι ο θεσμός της αυτοπρόσωπης εμφανίσεως των διαδίκων στο δικαστικό συμβούλιο παρουσιάζει ένα αυξημένο θεωρητικό και πρακτικό ενδιαφέρον.

Συγκεκριμένα, το έργο επιμερίζεται στα εξής πέντε κεφάλαια: Νομοθετική εξέλιξη του θεσμού στο ελληνικό ποινικό δικονομικό δίκαιο, Δογματική θεμελίωση του θεσμού της αυτοπρόσωπης εμφανίσεως των διαδίκων στο δικαστικό συμβούλιο, Οι νομοθετικά προβλεπόμενες περιπτώσεις αυτοπρόσωπης εμφανίσεως των διαδίκων στο δικαστικό συμβούλιο, Προϋποθέσεις της αυτοπρόσωπης εμφανίσεως των διαδίκων στο δικαστικό συμβούλιο και Η διαδικασία εμφανίσεως των διαδίκων ενώπιον του δικαστικού συμβουλίου.