Ιστορικά – Ελληνικό έθνος: Μικρασιατιός ελληνισμός: Μάχη του Μαραθώνος: Επανάσταση του 1821: Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄: Ιωάννης Καποδίστριας: Αλέξανδρος Κουμουνδούρος: Ελευθέριος Βενιζέλος: Η καταστροφή της ελληνικής Σμύρνης: Ο Μεταξάς και ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος: Ελληνογερμανικός πόλεμος: Προσπάθεια το 1944 για πολιτική ομαλότητα: Η αξία της 24ης Ιουλίου 1974 και άλλα

Το βιβλίο αυτό είναι συλλογή δημοσιευμένων ήδη άρθρων, επιστολών και Λόγων μου για το Ελληνικό Έθνος, θεωρημένο συνοπτικά, είτε για σπουδαία γεγονότα και πρόσωπα, ενταγμένα ήδη στην Ιστορία του ή εντακτέα σ’ αυτήν, καθώς και για προσφάτως εκδομένα βιβλία ιστορίας.

Η γραφή των ήδη κεφαλαίων του βιβλίου, με άλλη αφορμή του καθενός, υπαγορεύθηκε από συναίσθηση καθήκοντος: είτε για να τιμηθεί επέτειος, είτε για να διορθωθεί καίρια ή να συμπληρωθεί δημοσίευμα, είτε για να προβληθεί ορθά η δράση διάσημου πολιτικού, είτε για να επισημανθεί γεγονός αξιομνημόνευτο είτε για ό,τι άλλο. Δεν αποτελεί άρα το βιβλίο αυτό σύγγραμμα Ιστορίας με αξιώσεις πληρότητας, αφού η συγγραφή του έγινε με διάφορες αφορμές. Εξηγείται λοιπόν και η έλλειψη κεφαλαίων ειδικών για την έξοχη στην Κατοχή της χώρας συμπεριφορά του ελληνικού λαού, μάλιστα και με την Εθνική Αντίσταση από 1941-1944, ή και για τις θλιβερότατες εμφύλιες συγκρούσεις ή και για προσωπικότητες περιωπής καθώς π.χ., ο Χαρίλαος Τρικούπης, ο ταλαντούχος αυτός πολιτικός με δράση πολύτιμη για την Ελλάδα της εποχής του, που και από έφηβος είχε διακριθεί, ως μαθητής παναριστούχος του πρώτου Γυμνασίου Αθηνών, μόνος αυτός έως το 1928.

Οι όποιες επαναλήψεις κάποτε από κεφάλαιο σε κεφάλαιο ή μάλλον παραλλαγές στο ίδιο θέμα συγχωρούνται ως αναγκαίες για την ολοκληρία του κάθε κεφαλαίου· ή και υποδηλώνουν την ιδιαίτερη του θέματος σπουδαιότητα, είτε απλώς την εμμονή μου στον καλόν αγώνα για σεβασμό της αλήθειας περί του Ελληνικού Έθνους.

Έκγονο της ευαισθησίας μου και της εμπειρίας μου ή και της όποιας ευθυκρισίας μου το βιβλίο αυτό, γραμμένο δίχως προκαταλήψεις και χωρίς μεροληψία, με προσήλωση προς την ιστορική αλήθεια, ευπρόσδεκτο ελπίζω να είναι από αισθαντικούς αναγνώστες ή και από συγγραφείς βιβλίου Ιστορίας.

Και ας μου επιτραπεί να εξηγήσω, πώς δικαιούμαι την εμπιστοσύνη των ως συγγραφεύς του βιβλίου αυτού, αν και δεν είμαι ιστορικός. Από την θητεία μου ως διακόνου της φιλοσοφίας, και ιδιαίτερα της φιλοσοφίας της Ιστορίας, διαθέτω πολύτιμα, πιστεύω, κριτήρια για τα ουσιώδη της ιστορικής πραγματικότητας· αλλά επί πλέον είχα την ευτυχία επί δεκαετίες να προσαποκτώ αυξημένη διορατικότητα για τα ιστορικά γεγονότα, καθώς στη γένεσή του παρακολουθούσα το έργο του ρηξικέλευθου ιστορικού, αειμνήστου δίδυμου αδελφού μου, Αλεξάνδρου Ι. Δεσποτόπουλου.

(από τον πρόλογο του συγγραφέα