Κοινωνική ασφάλιση μισθωτών – Συμπληρωματικές μορφές

Η παρούσα μονογραφία έχει αντικείμενο τις μορφές της συμπληρωματικής ασφάλισης των μισθωτών, σε επίπεδο επιχείρησης. Ο όρος αφορά κάθε μορφή ασφαλιστικού συστήματος που χορηγεί συνταξιοδοτικές παροχές πέραν της κύριας σύνταξης, το οποίο μπορεί να είναι δημόσιο ή ιδιωτικό, υποχρεωτικής ή προαιρετικής υπαγωγής, να λειτουργεί με βάση το διανεμητικό ή το κεφαλαιοποιητικό σύστημα και να ιδρύεται δυνάμει συλλογικών συμφωνιών μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών ή με πρωτοβουλία της μίας μόνο πλευράς.

Στόχος της παρούσας μονογραφίας με τίτλο Κοινωνική Ασφάλιση Μισθωτών – Συμπληρωματικές μορφές είναι να αναδειχθούν όλες οι μορφές συνταξιοδοτικών παροχών που καλούνται να συμπληρώσουν το εισόδημα των συνταξιούχων από την κύρια ή βασική σύνταξη, ώστε να διασφαλίζεται ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης και για τον μετά την έξοδο από την εργασία βίο. Ο ρόλος των συμπληρωματικών συστημάτων ασφάλισης γίνεται ολοένα σημαντικότερος λόγω της υποχώρησης της κάλυψης των αναγκών των ασφαλισμένων από τα δημόσια διανεμητικά συστήματα, η δε προσέγγισή τους από κάθε έννομη τάξη αποκρυσταλλώνει την προσπάθεια εξεύρεσης της ιδεατής ισορροπίας μεταξύ της αρχής της αλληλεγγύης και της αρχής της ανταποδοτικότητας.

Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι τύποι των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης των ευρωπαϊκών χωρών και αναλύονται τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, τα οποία κατέστησαν άλλωστε αναγκαία την εισαγωγή μεταρρυθμίσεων. Παρουσιάζεται επίσης το σύστημα των τριών πυλώνων ασφάλισης, όπως προτείνεται από διεθνείς οργανισμούς, ως η ιδεατή λύση στα εγγενή προβλήματα των δημόσιων κοινωνικοασφαλιστικών συστημάτων και η εφαρμογή του στην πράξη στον ευρωπαϊκό χώρο, η οποία διαμορφώνεται τόσο σε σχέση με τις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε χώρας, όσο και σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση και την επιρροή που ασκεί στις κρατούσες οικονομικές και κοινωνικές αντιλήψεις στα κράτη μέλη.

Στο δεύτερο κεφάλαιο εκτίθεται η ευρωπαϊκή νομοθεσία και νομολογία που καταλαμβάνει αφενός τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης αφετέρου τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα των πολιτών που αντλούνται από την υπαγωγή σε αυτά, με έμφαση στη συμπληρωματική ασφάλιση, που αποτελεί και το θέμα της παρούσας διατριβής.

Το τρίτο κεφάλαιο εστιάζει στην επικουρική ασφάλιση, ως μορφή συμπληρωματικής ασφάλισης, όπως λειτουργεί στη χώρα μας. Αναλύεται η ιστορία του θεσμού, η φύση της επικουρικής ασφάλισης και η θέση της στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας, καθώς και οι αλλεπάλληλες τροποποιήσεις του νομοθετικού πλαισίου που τη διέπει, με αποκορύφωμα τον νόμο 4052/2012, που εισήγαγε, για πρώτη φορά στην ελληνική έννομη τάξη, το σύστημα της νοητής κεφαλαιοποίησης.

Στο τέταρτο κεφάλαιο εξετάζονται τα συμπληρωματικά συστήματα του δεύτερου πυλώνα, που στον ελληνικό χώρο λειτουργούν είτε με τη μορφή των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, ενός νέου σχετικά θεσμού, ο οποίος δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη ιδιαίτερα, είτε με τη μορφή των αλληλοβοηθητικών σωματείων, που αποτελούν την παλαιότερη χρονικά (και για αυτό πιο ατελή) μορφή προαιρετικής -συμπληρωματικής ασφάλισης στη χώρα.

Τέλος, η παρούσα μονογραφία κλείνει με την παρουσίαση των συστημάτων του τρίτου πυλώνα, όταν εκδηλώνονται σε συλλογικό επίπεδο (ομαδική ασφάλιση προσωπικού επιχείρησης), λόγω της στενής τους συνάφειας με το δεύτερο πυλώνα, αλλά και επειδή και αυτά αποτελούν μία συμπληρωματική μορφή ασφάλισης, η οποία κερδίζει έδαφος, ειδικά σε αναπτυγμένες οικονομικά κοινωνίες. Η έκδοση συμπληρώνεται από πλούσια ελληνική και ξενόγλωσση βιβλιογραφία καθώς και από χρήσιμο αλφαβητικό ευρετήριο.