Ο Γιάννης Σαλλάς στους ατραπούς της ιστορίας – Μέση Ανατολή 1941-1945 – Σάμος 1947-1949

Γιάννης Σαλλάς. Μαζί του ασχολήθηκε πρωτίστως η λογοτεχνία και μάλιστα μια λογοτεχνία που θεωρήθηκε κομματικά αιρετική πριν καταξιωθεί στις συνειδήσεις των αναγνωστών. Έτσι τον γνωρίσαμε ως Φάνη στις “Ακυβέρνητες Πολιτείες” του Στρατή Τσίρκα. Στη συνέχεια, μέσα από την “ποίηση της ήττας” ακούσαμε το πραγματικό του όνομα. Αισθανθήκαμε τις σιωπές και τα κενά του αριστερού αφηγήματος στην τραγική διαπίστωση του Μανώλη Αναγνωστάκη, σ’ ένα ακόμα σπάραγμα στο Υστερόγραφο. “Δεν ήξερε κανείς τους ποιος ήταν ο Γιάννης ο Σαλάς”. Αυτό το “κανείς τους”, ακολουθούμενο από τη φράση του ποιητή “Ερημιά γύρω σου σιγά-σιγά”, ήταν στην ουσία “κανείς μας” σε πρόσωπο πρώτο πληθυντικό. Έτσι η αυτό-αναφορική διαπίστωση παρέμεινε ερώτημα στο οποίο, μέχρι σήμερα, μόνο η μνήμη, ατομική -όσων είχαν συμπορευτεί με τον Γ. Σαλλά σε κάποια σημεία της διαδρομής- ή τοπική -των όποιων Ικαριωτών συμπατριωτών του που έψαξαν το χνάρι του στην ιστορία- μπορούσε να απαντήσει.

Οι αυτοβιογραφικές μαρτυρίες και άλλες βιωματικές καταθέσεις, εν ολίγοις τα σπαράγματα της μνήμης των συνοδοιπόρων, αποτελούν την πρώτη ύλη πάνω στην οποία οργανώνεται το ανά χείρας πόνημα. Την συμπληρώνουν επίσημα έγγραφα, κυρίως εκθέσεις και άλλα αρχειακά τεκμήρια, που αποτυπώνουν τις πραγματικότητες της εποχής, τις κυρίαρχες αντιλήψεις, αλλά και τις αντινομίες του ελληνικού επαναστατικού κινήματος. Συνταιριάζοντας με σύνεση αυτά τα υλικά η Ντούνια Κουσίδου μας εισάγει στους δύσβατους δρόμους που περπάτησε αυτός ο γνωστός μας άγνωστος Ικαριώτης κομμουνιστής.