Ο κύκλος: Φύλλα του λόγου και της τέχνης – Αφιερωμένο στον ποιητή Κ. Π. Καβάφη

Το αφιερωμένο στον Καβάφη τεύχος του περιοδικού “Ο Κύκλος”, που κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 1932, θεωρείται “σημαντικός σταθμός στην καβαφική βιβλιογραφία και πρώτο ουσιαστικό αφιέρωμα στον Αλεξανδρινό”. Είχαν προηγηθεί σχετικά κείμενα δημοσιευμένα σε πλήθος περιοδικών και εφημερίδων και δύο άλλα εκτενή αφιερώματα: στο γαλλόφωνο περιοδικό του Καΐρου “La Semaine Egyptienne” (1929) και στη “Νέα Τέχνη” του Μάριου Βαϊάνου (1924), που ήταν χρονολογικά το πρώτο μεγάλο αφιέρωμα στον ποιητή. Το αφιέρωμα της “Νέας Τέχνης”, παρά τις δεκάδες συνεργασίες ηχηρών ονομάτων και τα πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία, είχε έναν χαρακτήρα αποσπασματικότητας και επιφανειακής προσέγγισης του καβαφικού έργου. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ανθολόγιο γνωμών για τον Καβάφη, ενώ και στις προθέσεις του εκδότη δεν φαίνεται να ήταν η εμβάθυνση στο έργο του ποιητή, αλλά η προβολή και η καθιέρωση αυτού του έργου στη συνείδηση των αναγνωστών ως του σημαντικότερου πνευματικού επιτεύγματος που είχε να επιδείξει ο ελληνισμός, τουλάχιστο κατά το πρώτο τέταρτο του εικοστού αιώνα.

Η σχεδόν χωρίς όρους αποδοχή διαπερνά και το αφιέρωμα του “Κύκλου”, όμως εδώ τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά. Δεν υπάρχει απλή παράθεση γνωμών αλλά μελέτες από κριτικούς και ποιητές, που οι περισσότεροι είχαν γνωρίσει προσωπικά τον Καβάφη και είχαν συνομιλήσει μαζί του για το έργο του. Μέσα στα λίγα χρόνια που μεσολάβησαν, το καβαφικό έργο δεν χαρακτηρίζεται πλέον “ιδιόρρυθμο” με την ευκολία που αυτό συνέβαινε στο παρελθόν και ο ποιητής αναγνωρίζεται αυθόρμητα από πολλούς ανθρώπους των γραμμάτων ως ο κορυφαίος Έλληνας λογοτέχνης της εποχής του. Ταυτόχρονα, οι εχθροί του ποιητή κάνουν κάθε τόσο αισθητή την παρουσία τους με επιθετικά δημοσιεύματα, που αφορούν είτε τον ίδιο είτε το έργο του. […]

[Διονύσης Στεργιούλας, από το Επίμετρο]