Οι αποδείξεις της ύπαρξης του Θεού –

“Ο Θεός είναι πνεύμα και, ως πνεύμα, είναι για το πνεύμα […] Η εξύψωση συνεπώς του νοούντος πνεύματος σ’ αυτό που αποτελεί το ίδιο το ύψιστο νόημα, δηλαδή στον Θεό, είναι αυτό που θέλουμε εδώ να εξετάσουμε […] Η εν λόγω εξύψωση, περαιτέρω, έχει το θεμέλιό της στην ίδια τη φύση του πνεύματός μας, είναι αναγκαία γι’ αυτό”.


Στις παραδόσεις για τις αποδείξεις περί της ύπαρξης του Θεού, ο Χέγκελ παρουσιάζει όντως τις αποδείξεις αυτές ως την εξύψωση του ανθρώπινου πνεύματος στον Θεό. Η εξέτασή τους δεν είναι κατά κανέναν τρόπο ιστορική, αλλά συνιστά αυστηρά συστηματική κατανόησή τους με τους όρους της δικής του φιλοσοφίας. Ο μεγάλος Ιδεαλιστής φιλόσοφος καταδεικνύει ότι οι αποδείξεις συνδέονται με συγκεκριμένες λογικές κατηγορίες, συνιστούν δε συνάμα απόδειξη της ενότητας του θεϊκού και του ανθρώπινου πνεύματος. Ιδιαίτερα η καλούμενη «οντολογική» απόδειξη εκφράζει, κατά τον Χέγκελ, ακριβώς την ουσία της φιλοσοφίας, την οποία ο ίδιος κατανοεί ως αντανάκλαση του θεϊκού πνεύματος εντός του ανθρώπινου.

Οι όψιμες αυτές παραδόσεις (1829) -ο φιλόσοφος τις εκφώνησε δύο μόλις χρόνια πριν το θάνατό του και τις επεξεργάσθηκε για να τις δημοσιεύσει αυτοτελώς- παρουσιάζουν και συνθέτουν, παρά την ειδική τους θεματική, βασικές πτυχές του εγελιανού στοχασμού, από τη Λογική μέχρι τη φιλοσοφία του πνεύματος και της θρησκείας. Αποτελούν ταυτόχρονα μοναδικό υπόδειγμα φιλοσοφικής ανάλυσης και επεξεργασίας πολλών ζητημάτων που αφορούν στη θρησκευτική συνείδηση.