Ρωσική επανάσταση – Κριτικές προσεγγίσεις σε μια διαρκή πρόκληση

Η Ρωσική Επανάσταση, αυτό το κοσμοϊστορικό γεγονός, δεν ήταν «δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο» ούτε κάτι το ενιαίο. Ήταν μια μακρόχρονη διαδικασία, μια γιγάντια τεκτονική κίνηση, που πέρασε διά πυρός και σιδήρου, με τις εξάρσεις και τις υποχωρήσεις της, την πολυμορφία, τις αντιφάσεις, τις μικρές και μεγάλες στιγμές της. Ούτε πρόκειται για κάτι που τελείωσε επειδή μεταλλάχθηκε και γραφειοκρατικοποιήθηκε. Η Ρωσική Επανάσταση δεν τελείωσε, όσο τουλάχιστον διατηρεί την ικανότητα να συνομιλεί με το ιστορικό μας παρόν· όσο είναι ακόμη αντικείμενο αποκρυπτογράφησης και ερμηνείας, δηλαδή, όσο εξακολουθεί να αποδεσμεύει σημασίες και δυνατότητες μη ενεργοποιημένες έως τώρα, σημασίες και δυνατότητες που λειτουργούν αναδρομικά σαν οδόσημα στους σημερινούς μας προσανατολισμούς. Το Διεθνές Συνέδριο για τη Ρωσική Επανάσταση που έγινε στην Αθήνα στις 12-14 Απριλίου του 2019, με τη συμμετοχή πολλών σύγχρονων Ρώσων ερευνητών, μιλάει αδιάψευστα γι’ αυτό. Υπό το νέο φως που έριξε το άνοιγμα των σοβιετικών αρχείων, το Διεθνές Συνέδριο για τη Ρωσική Επανάσταση ψηλάφισε πλευρές που, λίγο ώς πολύ, ήταν άγνωστες, τουλάχιστον στην Ελλάδα. Από το πνεύμα και τους αγώνες του 19ου αιώνα και την αγροτική επανάσταση μέχρι τα χαμένα παιδιά της επανάστασης:
τους μενσεβίκους, τους σοσιαλεπαναστάτες και τους αναρχικούς. Από τις περιπέτειες των πολιτικών ελευθεριών στη σοβιετική κοινωνία, την ταξική πάλη, τις σχέσεις παραγωγής και τις παραγωγικές δυνάμεις εντός της μέχρι τη νέα προλεταριακή κουλτούρα και την έμφυλη διάσταση της επανάστασης. Είναι σίγουρο πως η συζήτηση θα συνεχιστεί και στο μέλλον, αφού το ιστορικό συμβάν της Ρωσικής Επανάστασης αποτελεί πάντα μια πρόκληση με την οποία οφείλει να αναμετρηθεί κάθε εγχείρημα για την κοινωνική αλλαγή.


ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Ι. Οι ρίζες της Επανάστασης –η κυοφορία και το περιβάλλον της
Νικόλας Πίσσης || Εξεγέρσεις του 17ου και 18ου αιώναστη Ρωσία και οι σοβιετικές ερμηνείες τους
Πολυζώης Πλαστράκης || Επιχειρώντας την Έφοδο στον Ουρανό. Ναροντνικισμός και Λαϊκή Πάλη
Θανάσης Γκιούρας || Τα προσχέδια του Μαρξ για την επιστολή στη Βέρα Ζασούλιτς (1881) – Mερικές παρατηρήσεις για ένα διαρκώς επίκαιρο θέμα
Δημήτρης Μπαλτάς || Σλαβόφιλοι και Δυτικόφιλοι στη Ρωσία του 19ου αιώνα
π. Αντώνιος Πινακούλας || Η τελευταία αίρεση του χριστιανισμού

ΙΙ. Η Επανάσταση του 1917-1921
Έτορε Τσινέλα (Ettore Cinnella) || Πραγματικότητα και μύθος της Ρωσικής Επανάστασης
Αλεξάντρ Σούμπιν (Александр Владленович Шубин) || Η εξέλιξη των σοβιέττην περίοδο 1917-1918
Βίκτορ Κοντράσιν (Виктор Викторович Кондрашин) || Η Eπανάστασητων χωρικών – η στιγμή της αλήθειας για τη Μεγάλη Ρωσική Επανάσταση
Γιώργος Ν. Οικονόμου || Οκτώβριος 1917: Μαθήματα από το πραξικόπημα των μπολσεβίκων και την ήττα των σοβιέτ

ΙΙΙ. Οι χωρικοί και η σοβιετική κοινωνία
Τέοντορ Σάνιν (Теодор Шанин) || Ο Λένιν και οι χωρικοί: Η κοινωνική διαστρωμάτωση της ρωσικής υπαίθρου Ρενό Γκαρσιά (Renaud Garcia) || Η θεωρία του Α.Β. Τσαγιάνοφ για τη γεωργική οικονομία ως έναν δρόμο προς τον σοσιαλισμό που δεν πάρθηκε

IV. Σοσιαλεπαναστάτες, μενσεβίκοι, αναρχικοί: Η άλλη όψη
Κονσταντίν Μορόζοφ (Константин Николаевич Морозов) || Οι ευκαιρίες, οι δυνατότητες και οι αιτίες της αποτυχίας της δημοκρατικής εναλλακτικής λύσης των Σοσιαλεπαναστατών το 1917
Γιαροσλάβ Λεόντιεφ (Ярослав Викторович Леонтьев) || Αριστεροί Σοσιαλεπαναστάτες: Εναλλακτικό πλάνο της εξέλιξης της κοινωνικής επανάστασης στη Ρωσία 1918-1924
Γιάννης Χατζηαντωνίου || Μενσεβίκοι: Το πρόβλημα της δημοκρατίαςαπό την τσαρική Ρωσία στη Σοβιετική Ένωση Ντμίτρι Ρουμπλιόφ (Дмитрий Иванович Рублев) || Η εξέλιξη της πολιτικής θέσης των αναρχικών στη Ρωσική Επανάσταση του 1917-1921

V. Οι Έλληνες και η Επανάσταση
Ανδρέας Ζαφείρης || Οι ελληνικές κοινότητες στη Ρωσία κατά την Επανάσταση
Τάσος Κωστόπουλος || Η Επανάσταση των Μπολσεβίκων με τα μάτια των ανδρών του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος
Νίκος Παπαδάτος || O «Μεγάλος Τρόμος» και οι Έλληνες κομμουνιστές: Αd hoc μικροϊστορικές διαστάσεις

VI. Κράτος, πολιτική, δημοκρατία
Γιώργος Περτσάς // Γιάννης Κτενάς || Λένιν και μηχανή:Τεχνοκρατικό φαντασιακό και το τέλος της πολιτικής Γιώργος Λιερός || Καταργώντας το κράτος: Άμεση δημοκρατίαή «διαχείριση των πραγμάτων»;
Δημήτρης Τσαραπατσάνης || Συνταγματισμός, προλεταριακή κυριαρχία και δικαιώματα: Από την ανωμαλία του 1918 στην ορθοδοξία του 1936
Γιώργος Λιοδάκης || Επανάσταση και η προοπτική απονέκρωσης του κράτους: Μαθήματα από την Οκτωβριανή Επανάσταση μέχρι σήμερα
Γιάννης Ευσταθίου || Τι να κάνουμε με το κράτος; Αρχές κατασκευής μιας συνεργατικής δικαιοσύνης
Ιάσων Κουτούφαρης-Μαλανδρίνος || Νομικοί και σοβιετική εξουσία ή πώς είδαν τους νομικούς οι Μπολσεβίκοι

VII. Παραγωγικές σχέσεις και παραγωγικές δυνάμεις στη σοβιετική κοινωνία Α’
Κώστας Χαριτάκης || Η εργασία απελευθερώνει; Κοινωνικές παραγωγικές σχέσεις και εργατική χειραφέτηση Βασίλης Μηνακάκης || Από την πρόκληση της εργατικής δημοκρατίας στο «δέλεαρ» του εργοδοτικού δεσποτισμού. Εργατική αυτοδιεύθυνση και τεϊλορισμός στη μετεπαναστατική Ρωσία
Δημήτρης Μπελαντής || Ο Τρότσκι ως υποστηρικτής της καταναγκαστικής εργασίας
Ανδρέας Κυράνης || Η ασυμβατότητα μαστορικής και μισθωτής εργασίας

VIII. Παραγωγικές σχέσεις και παραγωγικές δυνάμεις στη σοβιετική κοινωνία Β’
Γιάννης Μηλιός || Σοσιαλιστικός σχεδιασμός και επιχείρησηστην ΕΣΣΔ, 1929-1989
Δημήτρης Μ. Μόσχος || Χρηματική θεωρία και εργασιακή νομοθεσία στην ΕΣΣΔ
Γιάννης Κοκοσαλάκης || Οι Κομματικές Οργανώσεις Βάσηςτου Πανενωσιακού Κομμουνιστικού Κόμματος (Μπ.)ως πτυχή των σχέσεων κοινωνίας-κράτους στην ΕΣΣΔ του μεσοπολέμου: Η περίπτωση του εργοστασίου Πουτίλοφ-Κίροφ στο Λένινγκραντ

IX. Επανάσταση, κουλτούρα και κοινωνία
Άλλα Μορόζοβα (Алла Юрьевна Морозова) || Προλεταριακή κουλτούρα εναντίον Προλετκούλτ: Η ιδέα του Αλεξάντρ Μπογκντάνοφκαι η εφαρμογή της στη σοβιετική πραγματικότητα
Βίκη Σκούμπη || Δυναμική του χώρου στον Ελ Λισίτσκικαι ανατροπή του κύριου σημαίνοντος
Γιάννης Ραουζαίος || Η Ρωσική Επανάσταση και το Φάντασματης Μεγαμηχανής της Τεχνικής Κυριαρχίας Σωτήρης Λυκουργιώτης || Χώρος και χρόνος, γεωγραφία και ιστορία. Η επιστημολογική όψη της αντιπαράθεσης Αναρχισμού –Μαρξισμού στο περιβάλλον της Ρωσικής Επανάστασης
Δήμητρα Κυρίλλου // Αλέκα Μακρή || Η Ρωσική Επανάσταση και η έμφυλη καταπίεση Χ. Κριτικοί αναστοχασμοί
Κώστας Γαλανόπουλος || Επανάσταση, αναγκαιότητα και ιδεολογικός αναστοχασμός
Χάρης Ναξάκης || Η εξουσία των διανοούμενων ή γιατί η εκμετάλλευση, η εξουσία και η ιεραρχία δεν είναι αποτέλεσμα μόνο της κατοχής μέσων παραγωγής
Στέφανος Ροζάνης || Μεσσιανισμός και Ρωσική Επανάσταση
Γιώργος Μερτίκας || Με τα μάτια του εχθρού: Ο Καρλ Σμιτ και η Ρωσική Επανάσταση

ΧΙ. Εν κατακλείδι
Φώτης Τερζάκης || Ρωσική Επανάσταση: Το φάντασμα του 20ού αιών

Συγγραφείς:
Νικόλας Πίσσης, Πολυζώης Πλαστράκης, Θανάσης Γκιούρας, Δημήτρης Μπαλτάς, π. Αντώνιος Πινακούλας, Έτορε Τσινέλα, Αλεξάντρ Σούμπιν, Βίκτορ Κοντράσιν, Γιώργος Ν. Οικονόμου, Τέοντορ Σάνιν, Ρενό Γκαρσιά, Κονσταντίν Μορόζοφ, Γιαροσλάβ Λεόντιεφ, Γιάννης Χατζηαντωνίου, Ντμίτρι Ρουμπλιόφ, Ανδρέας Ζαφείρης, Τάσος Κωστόπουλος, Νίκος Παπαδάτος, Γιώργος Περτσάς, Γιάννης Κτενάς, Γιώργος Λιερός, Δημήτρης Τσαραπατσάνης, Γιώργος Λιοδάκης, Γιάννης Ευσταθίου, Ιάσων Κουτούφαρης-Μαλανδρίνος, Κώστας Χαριτάκης, Βασίλης Μηνακάκης, Δημήτρης Μπελαντής, Ανδρέας Κυράνης, Γιάννης Μηλιός, Δημήτρης Μ. Μόσχος, Γιάννης Κοκοσαλάκης, Άλλα Μορόζοβα, Βίκη Σκούμπη, Γιάννης Ραουζαίος, Σωτήρης Λυκουργιώτης, Δήμητρα Κυρίλλου, Αλέκα Μακρή, Κώστας Γαλανόπουλος, Χάρης Ναξάκης, Στέφανος Ροζάνης, Γιώργος Μερτίκας, Φώτης Τερζάκης